DEREÇİNE KASABASI:

Sultandağına.7Km.,Akşehir’e.27Km. Nüfusu:3100.

1.1.Konumu:Afyon-Konya yolu üzerinde, Sultandağlarının Kuzey eteklerine kurulmuştur. Eteklerinde Akşehir Gölü masmavi bir deniz gibi uzanıverir. Gölün kenarındaki kavaklıklar, ünü dünyaca meşhur kiraz bahçeleri,onu takiben vişne ve elma bahçeleri yemyeşil bir şerit gibi uzanır. Gölün maviliği,bahçelerin yeşilliği öyle uyum içindedir ki böyle güzelliği dünyanın hiçbir yerinde göremezsiniz.
Dereçine’nin içinde akıp giden Elmas Çayı kenarından Dumlu Yaylasına çıkıp, Akşehir Gölü’ne baktığınızda,hayal dünyanızda tasavvur edemediğiniz bir manzara karşınıza çıkıverir. Emirdağları’na kadara uzanan uçsuz bucaksız bir yeşillik,ortasında minyatür göller gibi uzanan masmavi Eber ve Akşehir Gölünün görürsünüz.

1.2.Sınırları:Kuzeyi:Afyon-Konya asfaltı simsiyah bir yılan gibi uzanır gider. Bir siyah şerit yeşilliği ikiye böler. Bu yeşillikler içinde kuş yuvarı gibi sıralanmış,kırmızı kiremitli damları ve bembeyaz badanalı duvarları ile Dereçine görünüverir. İnsanın kuş olası,Dumlu yaylasından, Naldöken in kenarından,Başyurt ’un üzerinden Akşehir Gölüne doğru süzülesi geçer gönlünden.
Eğer hava açıksa,uzak çok uzaklarda Bolvadin’i ve Akşehir’i görebilirsiniz. Geceleri vadide sıralanan kasaba ve köyler ışıl ışıldır. Sanki gökyüzü yere inmiş gibidir.
Güneyi:Toroslar’ın uzantısı olan Sultandağları bir duvar gibi yükseliverir. Yükseklik Başyurt’ta 2500m.bulur. Bu dağların güney yamaçları sık ormanlarla kaplıdır. Tepeyi aşıp,kuzey yamaçlarına vardığınızda, ormanın yerini bozkır almıştır. Burada antik Polybotum(Bolvadin)-Antiocheia (Yalvaç)-Aurokra(Dort/Sultandağı)-Philomelion(Akşehir) şehirleri arasındaki yollar halen kullanılmaktadır. Arkaik Devir,Roma ve Bizans Dönemlerine ait kalıntıları görmek mümkündür.
Buzluk Mağarasının tarihi Taş Devrine kadar uzanır. Dereçine’nin güney sınırı Afyon ve Isparta vilayetlerinden kurulan heyet tarafından 12.Kasım.1928 tarihinde tesbit edilmiştir. Yalvaç İlçesinin Elbeyli,Sücüllü ve Köstük köyleri ile sınırlıdır.
Doğusu:Bu sınırı Roma ve Bizans Dönemlerinde Ulupınar Köyünü kadar uzanıyordu. Ulupınar Köyünden 6 Km. Güneye doğru tepelere çıkıldığında 30m. yüksekliğindeki bir tek parça kaya üzerindeki Antiocheia-Polybotumsınıryazısı Bolvadin’in dolayısıyla Dereçine’nin sınırlarının buraya kadar uzandığını gösterir.
Zamanla değişen devletler,şehirler,olaylar sınırları da değişmiştir.1178/1764 tarihinde Padişah Sultan III. Mustafa’nın gönderdiği fermanda Dereçine’nin sınırı şöyle belirtilmiştir:
”Aslan nam Cebelin vaki Harami Yolu dimekle demekle maruf yoldan kertik ve andan Karapınar başına ve andan Söğüt Özü başına ve andan Ulu Dere başına varıncaya kadar Baş Yurt ve andan Ahmet Köprüsünden ve andan Köçek Yurduna ve andan Ulu Dere başına varınca hudud ve sınırı muayyen mahsus ve müstakil korularıdır.”Bu sınır olayında Dereçine halkından Bahri oğlu Memiş ve Kerim,Kadı oğlu Deli Paşa,Hatip oğulları ve Sarı Oğulları görev almışlardır.
Şimdiki Çamözü(Şemşik) köyünün olduğu yerler,Dereçine halkının üzüm bağlarıdır. Hacı Bostan Mahallesi halkının bir kısmı buraya gelerek Çamözü Köyünü kurarlar. Aynı yıllarda Kafkasya’dan gelen Çerkezlerin Adiğekolu Akbaba Köyünü kurar. Bu gün Dereçinn doğusu Çam Özü, Akbaba ve Değirmen Dere köyleri ile sınırlıdır
Batısı: Kırca Kasabası vardır. Hacı AlabuzDağı,Beloluk,Aslan deresi ve Türkmen Yolu sınırı çizer.

1.3.Kasabanın adı:1530 yılına ait vesikalardaki ismi “Dereçelik”dir.H.1178 /M.1764 tarihli fermanda”Dereçine” ismi aldığını görüyoruz.

3.1.Tarihi:Dereçine ve civarında yapılan araştırmalarda bu bölgenin en eski yerleşim merkezlerinden olduğu görülmüştür. Buzluk Mağarası ve civarındaki kalıntılar Arkaik Devre aittir. Yenice,Manastır,Seydiler,Çoğum Ağaç Mevkilerinde bulunan malzemeler M.Ö.3000 yıllarında kurulmuş yerleşim birimlerine rastlanır. Bu kalıntılar Eski Tunç Çağına aittir. Bu devre ait kulplu ,kulpsuzbardaklar,küpler,çömlekler,kaplar bolca çıkmaktadır.
a)Hitit,Frig,Pers devirlerini yaşamıştır. Anadolu SatrabıKyrus M.Ö.401 yılında Sardesden başlayarak, Babil’de son bulan uzun yolculuğunda buradan geçmiştir. Bu ünlü seferi katılan ünlü tarihçi KsenophonAnabasis isimli eserinde,uzun yorucu bir yolculuktan sonra:”Phrig’yanın son kalabalık şehri olan Keramon Agora ’ya gelir. Buradan iki günde otuz parasang yol giderek,devrin en büyük şehirlerinden birisi olan KaystrouPedion’a vardı. Beş gün burada mola verdi. Burada Kilikya Kralı Syennesis’in karısı Epyaks’ya çok para getirdi. Kyrus askerlerinin dört aylık maaşlarını dağıttı. Buradan iki günlük yürüyüşle kalabalık bir şehir olan Thymbrion vardı. Burada yolun kenarında Midas Pınarları denen kaynaklar vardı. Frigya Kralı Midas bu pınarın suyuna şarap katarak Satyros’u ele geçirmiştir.“ Kyrus M.Ö.401 yılının Eylül ayında Babil’de Pers ordusu ile yaptığı savaşta öldü.
b)Roma Dönemi:Bu dönemde Dereçine civarında Thymbrionolması gerekiyor. Dere çine-Şemşik-Akbaba-Değirmendere- arasında bir harabe mevcuttur. Bu harabe Yalvaç sınırına kadar uzanmaktadır. Arkaik çağın ünlü tarihçisi Ksenophon Midas Çeşmelerine (Ulupınar)anlatırken bu şehirden bahseder. Bu şehri Helenistik çağda Bergamalılar kurmuştur. Hadrianopolis ismini vermişlerdir. Prof. Dr. Kiepert ünlü haritasında bu şehri Dereçine-Değirmendere arasında göstermiştir.

c)Bizans Dönemi:
d)12.asırda doğudan gelen Arap ve Türk akınlarına sahne oldu,
e)Türk Devri:Selçuklu,Beylikler,Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemleri:
Osmanlı Dönemi:H.783/M.1381 tarihinde Hamit Oğullarının toprağı iken Murat Hüdavendiğar tarafından Akşehir,Beyşehir,Seydişehir,Yalvaç ve Karaağaç’ ı 80 bin altına satın aldı. Dereçine bu tarihte Osmanlı hakimiyetine girdi. .Fatih Sultan Mehmet ‘in Karamanlı Beyliğini ortadan kaldırması ile kesin olarak katıldı. Fatih yaptığı yeni idari düzenleme ile Akşehir Sancak olarak Vilayeti Karaman’a bağlandı. İshaklı’ da Akşehir Sancağına bağlı kaza merkezi haline getirildi. Bu tarihten itibaren Dereçine ,AkşehirSancağının,İshaklı Kazasının köyü olarak görülür.
1.3. .Dereçine civarına iskan olan aşiretler.
1.4.H.937/M.1530 tarihli 387 ve 455 nolu Defterde Dereçine ve civarına kurulan köyler:Çelik,Dereçelik,MesutPaşa,YazıÇeliği,Boğaz,Boğaztatarı,ÇoğumAğaç,Seydiler, Manastır, Yenice,Burhan,Çayayağı,UsluBurnu,Yenice Kuyu,
1.5.Dereçineden sürgünler. Karaman, Kıbrıs ve Bursa sürgünleri
Komşuları ile sınır olayları ferman ve ilamları suretleri ve çevirileri konacak


4.İdari Yapı:
4.1.Köyün kuruluşu:
4.2.İdari Durumu:Dereçine Kasabası arkaik devirde Aurokra(Dort) ile Philomelion (Akşehir) arasında Hadrianopolis ilçe statüsündeydi. Bu şehir Bizans döneminde varlığına sürdürmüştür. Dereçine-Değirmendere sınırındaki Ahmetli Köprüsü yakınlarında kilise kalıntısı ,bina temelleri bu devre aittir.
Türklerin bu bölgeye iskanı 12.asrın sonlarında gerçekleşmiştir. Dereçine bu dönemde İshaklı kazasına bağlıdır .Bu kazanın sancağı Akşehir,vilayeti Konya’dır.19.asrın başlarında Akşehir kaza statüsünü düşünce,İshaklı bir süre Afyon’a bağlı ilçe olarak kaldı. Daha sonra nahiye oldu ve Bolvadin’e bağlandı. Dereçine 1958 yılına kadar İshaklı nahiyesinin bir köyü olarak Bolvadin’e bağlı kaldı. Muhtarlık döneminde muhtarlık yapanların kişilerden bazıları:
İsa Gölcü,MehmetKesimoğlu,Kadri Cemil Uzundemir,EminÖnder,Yusuf Çetin.
1954 Belediye teşkilatı kuruldu.


Belediye Başkanları
S. No: Adı Soyadı Görev tarihleri
--------------- ------------------------------- --------------------------------
1. İsa Balcı
2. Nuri Kayhan
3. Osman Topal
4. Avni Bilgin
5. Süleyman Uslu
6. Halis Açıkgöz
7. İsa Balcı
8. Ahmet Ünal
9. Halil Sivri
10. Mehmet Bozkurt
11. İbrahim Çavuşoğlu
12. Rahmi Akyıl
13. Kadir Göçeri
14. İrfan Göktürk
15. Rahmi Akyıl
16. Aykut Okumuş
17. Ömer Yıldız

4.3.Dereçine Mahalleleri(Eski)
S. No: Mahallenin ismi Muhtarı
---------- --------------------- ------------------------
1. Karaman
2. Sarı Kemal
3. Orta Mescid
4. Cami-i Kebir
5. Hacı Bostan
6. Kavaklı

4.4 Dereçine Mahalleleri (Yeni)

1. Karaman Yılmaz Aytemir
2. Camikebir Abdullah Uygun
3. Atatürk Yılmaz Aytemir
4. Cumhuriyet Barış Mustafa Çağan
5. Kavaklı Tuncay Meşe

4.5.Nüfus Hareketi:Dereçine Osmanlı kayıtlarında sık geçer. 15 asırda Dereçine 68, Bürhan 45,Yenice 38, Seyitler 25 nüfusa sahiptir. Celali İsyanları sırasında halkı dağılır. Daha iç vadilere çekilir. Yenice köyü ise Bursa Yenişehir ’in Yenice beldesine nakil edilir,Halkı Selçuklu Yürüğüdür.

İshaklı KazasındaDerecine Karyesinde vaki Kutbü’l-Arifeyn Ahi Himmet Sultan Zaviyesinin bâis-i mahsusu üzere cihat-ı mutasarrıfı evlad-ı evledıSeyyid Hasan Halife bin Ali fevdolubZaviye darlık ciheti oğlu Seyyid Abdülkadir’i bir kıta ilam inha verilmiş isedekıbe’l-tevcihe merkum dahi bilaveled fevt olarakmahlulu hazineye olduğu
Bedeli
542
100 zaviye tamiri
_____________¬_______
442 kuruş


KUTBÜ’L-ARİFEYN AHİ HİMMET DEDE
13.ASIR
İSHAKLI KAZANIN DEREÇİNE KÖYÜNDEKİ AHİ HİMMET SULTAN TEKKESİ
VE TÜRBESİ OLUP,13 ASIRDA YAŞAMIŞ,ÇEVRESİNE KURDUĞU TEKKEDE IŞIK SAÇMIŞTIR

DEREÇİNE KASABASI NASUH PAŞA CAMİ ŞERİFİ
15.ASIR